Lya Young-Afat, bekend van tv programma Verslaafd! vertegenwoordigt verschillende disciplines, dat maakt haar allround in haar vakgebied van coaching en counseling. Daarbinnen is zij gespecialiseerd in verslavingsproblematiek met een dosis praktijkervaring.
Lya’s missie is ervoor te zorgen dat aan de ene kant families van verslaafden hun gezamenlijke kracht vinden en als groep kunnen bijdragen aan herstel, aan de andere kant ziet zij er op toe dat de verslaafde in herstel, in herstel blijft mits betrokkene hier bewust voor kiest.
Op 18 jarige leeftijd verlaten Lya Young-Afat en haar ouders hun geboorteland Suriname en vestigen ze zich in Nederland. Het leven in Nederland is in het begin niet altijd gemakkelijk, maar Lya leert hierdoor wel een belangrijke levensles.
Ze ontdekt dat als zij vervelende situaties accepteert zoals ze zijn, de acceptatie ervoor zorgt dat zij de ruimte heeft om een nieuwe stap te zetten. Zienderogen komt Lya erachter dat ze zelf kan kiezen hoe ze haar leven invult en vorm geeft. “Ik heb de kracht in mij ontmoet en ik ben tot de overtuiging gekomen dat deze kracht in ieder mens aanwezig is. Als mensen in hun kracht staan, kunnen zij bergen verzetten en kan succes aan hun voeten liggen.”
Inmiddels is dit haar levensmotto geworden, iets wat ze ook aan anderen probeert over te brengen.
Vanaf 1993 is Lya werkzaam als coach, trainer en counselor en gespecialiseerd in de verslavingsproblematiek. Bij de eerste ontmoeting met een nieuwe familie onderzoekt zij waar de pijnpunten liggen, hoe deze zijn ontstaan en of deze er al waren voordat er sprake was van een verslavingsprobleem. “Ik breng snel in kaart hoe het verslavingsprobleem zich wel of niet verhoudt tot het familiethema. Sommige mensen uiten bijvoorbeeld hun gevoelens niet, drukken hun gevoelens weg en komen zo niet tot een echt gesprek.”
Verslaafden geven vaak aan verdovende middelen te gebruiken om zo hun gevoelens af te stompen. “Het zou kunnen dat als de verslaafde had geleerd om zijn of haar gevoelens te uiten, het niet nodig zou zijn om zich te wenden tot overmatig drank- en drugsgebruik.”
Een verslaving wordt vaak een familieziekte genoemd. Lya noemt hiervoor drie redenen: “Allereerst kan een verslaving te maken hebben met een verstoring in het familiesysteem. Dit kan een verstoring in het huwelijk zijn, een echtscheiding of spanningen tussen de ouders, maar er kunnen ook spanningen zijn in de familie als een geheel, tussen bijvoorbeeld broers en zussen, tantes enzovoort. Het gaat altijd over verstoringen, van welke aard dan ook. Ieder kind beleeft een verstoring op zijn of haar eigen manier, pas later wordt veelal duidelijk of iemand uiteindelijk goed met die spanning kon omgaan.”
Verslaving kent ook een genetische factor. “Sommige mensen zijn nu eenmaal meer verslavingsgevoelig dan de ander, het kan dus in de familie vaker voorkomen omdat het genetisch bepaald is.”
Daarnaast hebben de mensen om de verslaafde heen vaak de illusie dat zij de verslaafde kunnen redden. “Als ik nu dit doe, dan stopt hij of zij wel met het gebruik. Als dat niet lukt proberen ze weer iets anders, steeds met hetzelfde onbevredigende resultaat. Pas als ze zich ervan bewust zijn dat het patroon dat zij zelf hebben gecreëerd onvoldoende is of niet werkt en ook begrijpen waarom het niet werkt, kunnen ze nieuwe stappen zetten en daarbij hun grenzen bewaken.”
Als derde reden noemt Lya dat met name jongeren de neiging hebben om te experimenteren met drugs en vaak een grens overgaan, terwijl zij zich onvoldoende bewust zijn van de gevolgen. In combinatie met drugs als zelf-medicatie en groepsdruk beseffen veel mensen niet dat het gevaar om de hoek loert. Eenmaal die grens over kunnen mensen niet meer stoppen met alle gevolgen van dien.
Al met al is familiecounseling meer dan een instrument, de familiecounselor staat letterlijk naast de familie. “Je probeert de familie te ondersteunen en te helpen in het vinden van oplossingen, zodat zij vooruitgang zien in het verslavingsproces. Uiteindelijk voelt de familie zich niet meer gevangen in een web van frustratie, onmacht, teleurstellingen en bedrog.”